Alimenty na małoletnie dziecko – czy można ich uniknąć?

Zgodnie z przepisem art. 133 § 1 k.r.o. rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Rodzice obowiązani są łożyć na utrzymanie swoich dzieci bez względu na to, czy zamieszkują wspólnie z dziećmi. Nie jest również istotne to, czy rodzice utrzymują z dziećmi kontakt. Sąd nie bierze również pod uwagę faktu, czy osoba, która zobowiązana jest do płacenia alimentów jest bezrobotna. Wysokość alimentów uzależniona jest od możliwości zarobkowych strony zobowiązanej, a nie od faktycznie przez nią dochodu. Możliwości zarobkowe natomiast analizować należy przez pryzmat wieku, stanu zdrowia, wykształcenia i doświadczenia zarówno życiowego, jak i zawodowego.

Rodzice w zależności od swych możliwości są obowiązani zapewnić dziecku środki do zaspokojenia zarówno jego potrzeb fizycznych (wyżywienia, mieszkania, odzieży, higieny osobistej, leczenia w razie choroby), jak i duchowych (kulturalnych), a także środki wychowania (kształcenia ogólnego, zawodowego), według zdolności, dostarczania rozrywek i wypoczynku. 

Obowiązkiem rodzica jest zapewnienie dziecku środków pieniężnych gwarantujących podstawowe warunki egzystencji. Co więcej, rodzic powinien zapewnić dziecku takie środki, aby jego stopa życiowa była porównywalna do stopy życiowej osoby zobowiązanej do płatności alimentów. Oznacza to, że rodzice powinni zapewnić dziecku warunki materialne odpowiadające tym, w jakich żyją sami. 

Rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami. W praktyce jest więc niemożliwe oddalenie pozwu o zasądzenie alimentów na rzecz małoletniego dziecka.

W bardzo wyjątkowych sytuacjach sąd może oddalić powództwo o zasądzenie alimentów na rzecz małoletnich dzieci, jeśli osoba zobowiązana nie ma możliwości do świadczenia alimentów. Możliwości takiej nie ma ten, kto nie posiada majątku, nie jest – ze względu na stan zdrowia – zdolny do pracy zarobkowej i nie otrzymuje świadczeń. Nie dotyczy to sytuacji przewidzianej w art. 136 k.r.o., gdy osoba zobowiązana do świadczeń alimentacyjnych, w ciągu trzech ostatnich lat przed sądowym dochodzeniem alimentów, bez ważnego powodu, zrzekła się prawa majątkowego lub w inny sposób dopuściła do jego utraty, albo gdy zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne.

Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przewidują także formę wykonania obowiązku alimentacyjnego, w całości lub w części, w postaci osobistych starań o utrzymanie i wychowanie dziecka (art. 135 § 2 k.r.o.).